ارتباط حلالیت فسفر خاک و جذب نیتروژن و تأثیر آن بر شاخص برداشت فسفر سیاهدانه

به‌منظور بررسی برخی راهکارها برای افزایش حلالیت فسفر در خاک­های آهکی و تأثیر بر جذب فسفر و نیتروژن، کارایی جذب و شاخص برداشت فسفر سیاهدانه (Nigella sativa L.)، آزمایشی در سال زراعی 92-1391 در مزرعۀ تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. این مطالعه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دوازده تیمار و سه تکرار طراحی شد. منابع اصلاح‌کنندۀ خاک آهکی شامل ورمی‌کمپوست (V) + باکتری تیوباسیلوس (T)، گوگرد (S) + T و S+V+T همراه با شاهد به‌عنوان عامل اول، و سه سطح کاربرد فسفر (صفر، 30 و 60 کیلوگرم در هکتار از منبع فسفات دی‌آمونیوم)، به‌عنوان عامل دوم آزمایش بودند. براساس نتایج آزمایش، هر سه منبع اصلاح‌کنندۀ خاک آهکی (شامل S+T، V+T و S+V+T) تأثیر معنی­داری در افزایش فسفر قابل جذب خاک، جذب فسفر و نیتروژن توسط بوته و شاخص برداشت فسفر داشتند. همچنین کاربرد S+T و S+V+T در مقایسه با شاهد، به کاهش pH خاک به‌ترتیب تا 94/0 و 61/0 واحد منجر شد. بین غلظت فسفر و غلظت نیتروژن در بوتۀ سیاهدانه همبستگی مثبت و معنی­داری وجود داشت؛ با وجود این، بین عملکرد دانه و کارایی جذب فسفر، همبستگی منفی و معنی­داری مشاهده شد.